De collectie van Fotopersbureau De Boer (1945-2005) is een bijzondere. Het bevat een veelheid aan onderwerpen en is met twee miljoen beelden van enorme omvang. Al deze persfoto’s zijn – met dank aan vele vrijwilligers en de inzet van kunstmatige intelligentie – al goed doorzoekbaar en vrij te downloaden in de Beeldbank Fotopersbureau De Boer. Maar het kan nóg beter. We hebben de al beschikbare gegevens over de persfoto’s verder verrijkt en de gehele collectie als Linked Open Data gepubliceerd. Door dit te doen, kan deze op nieuwe manieren worden gebruikt. Bijvoorbeeld voor wetenschappelijk onderzoek naar actuele onderwerpen als sociale ongelijkheid, milieu of het dagelijks leven. Of voor het maken van een betere gebiedsanalyse door gebruik te maken van aan foto’s gekoppelde locatiegegevens. Het is het gevolg van het project FAIR Photos, waarin het Noord-Hollands Archief heeft samengewerkt met Leon van Wissen (CREATE Lab, Universiteit van Amsterdam), Menno den Engelse (Islands of Meaning) en het Netwerk Digitaal Erfgoed, als onderdeel van de CLARIAH Heritage Data Call.

Nieuw in Beeldbank Fotopersbureau De Boer

In het project zijn de al beschikbare gegevens van locaties, personen en onderwerpen opgeschoond en verder verrijkt. Dit laatste betekent dat we gegevens hebben gekoppeld aan beschikbare gegevens van andere organisaties of op het web, bijvoorbeeld met Wikidata. Die gegevens van anderen kunnen wij vervolgens gebruiken om onze gegevens beter doorzoekbaar te maken. In de Beeldbank Fotopersbureau De Boer kan je nu bijvoorbeeld een kaartweergave gebruiken om te zien op welke plek foto’s gemaakt zijn. Dit hebben we kunnen toevoegen omdat in de datasets van anderen niet alleen dezelfde straatnamen voorkomen, maar ook bijbehorende specifieke punten op de kaart (coördinaten). Ook zijn veel bekende geportretteerde personen getraceerd en gekoppeld, waardoor je nu bij een foto in de Beeldbank kan doorklikken naar hun Wikipedia-pagina om meer over hen te weten te komen.

Voorbeeld detailpagina uit de Beeldbank Fotopersbureau De Boer. Bij veel personen kan je doorklikken naar hun Wikipedia-pagina

(Wetenschappelijk) onderzoek

Door de gegevens uit de collectie meer te standaardiseren en koppelen ontstaan dataknooppunten waarlangs onze collecties zijn te bevragen en analyseren. Om dit ook in technische zin te kunnen doen, is nog iets nodig. De collectie moet daarvoor ook voldoende ‘open’ staan, zodat je toegang hebt tot de gegevens en in één keer grote hoeveelheden foto’s kunt gebruiken. Dat hebben we gerealiseerd door een download aan te bieden van alle gestructureerde en verrijkte metadata als spreadsheet (CSV), maar ook als Linked Open Data (RDF).

Onderzoeksvoorbeelden

Wat kan je dan zoal met deze gegevens? De locatiegegevens van de persfoto’s geven bijvoorbeeld een idee van het bereik van het fotopersbureau. Een kaartweergave laat zien dat de fotografen nationaal en internationaal opereerden, maar ook dat de verreweg de meeste beelden zijn gemaakt in Noord-Holland en met name in de regio Haarlem en omstreken. Het (her)bevestigt het beeld van het bureau als ‘hofleverancier’ van alle kranten in de regio.
Doordat de collectie ook rijk is voorzien van onderwerpsrubriceringen – zowel vanuit de administratie van het fotopersbureau als gegenereerd door kunstmatige intelligentie – is het ook mogelijk om bijvoorbeeld zichtbaar te maken waar foto’s van branden, bouwwerkzaamheden of demonstraties zijn gemaakt.



Kaartweergave van alle persfoto’s met locatiegegevens (klik op de kaart om naar de Beeldbank Fotopersbureau De Boer te gaan)

Door de koppelingen met bekende personen op Wikidata weten we ook wat voor soort beroep de geportretteerden hebben. Dit laat zien dat er veel foto’s zijn gemaakt van voetballers, televisiepresentatoren, zangers en acteurs, maar ook van schrijvers. Ook weten we dat 1.830 van de gekoppelde bekende personen man zijn, en slechts 444 vrouw. Dit zegt mogelijk iets over de beschikbare gegevens in de database van Wikidata, maar ook over maatschappelijke verhoudingen en persfotografie in het algemeen. Bovendien zijn nu alleen de gegevens van bekende personen gekoppeld en ontbreekt hierin de spreekwoordelijke bakker op de hoek.

Beroepen van geportretteerden

Zoveel mogelijk zijn de gegevens van locaties, personen en onderwerpen gekoppeld aan bestaande datasets en thesauri. Dit vergroot niet alleen de vindbaarheid van de foto’s uit deze collectie, het maakt het ook makkelijker om de beelden te vergelijken met andere (foto)collecties. Doordat dezelfde thesauri zijn gebruikt door bijvoorbeeld Getty Research Institute en het Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid, kunnen de reportages bijvoorbeeld worden onderzocht in samenhang met andere persreportages van Nederlandse media of vergeleken worden met de foto’s en schilderijen die worden beheerd door het RKD, Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis.

Wat schuilt er nog meer in de collectie van Fotopersbureau De Boer? We zijn benieuwd naar jullie bevindingen!

Zelf aan de slag?

De metadata van de gehele collectie van Fotopersbureau De Boer (1945-2005) zijn via deze link te downloaden in spreadsheet (CSV) en Linked Open Data (RDF). De afbeeldingen zijn beschikbaar in International Image Interoperability Framework (IIIF).